- SSM

Historia Sanockiej Spółdzielni Mieszkaniowej

Realizując Uchwałę nr 81 z dnia 15 marca 1957 r. oraz Uchwałę Rady Ministrów nr 59 z 15 marca 1958 roku w sprawie pomocy Państwa dla budownictwa mieszkaniowego ze środków własnych ludności, mieszkańcy naszego miasta postanowili założyć spółdzielnię mieszkaniową. W dniu 29 września 1959 roku został wybrany Komitet Założycielski, którego obowiązkiem było przygotowanie dokumentów potrzebnych do uzyskania zaświadczenia o celowości założenia spółdzielni i rejestracji w sądzie.Założycielami Spółdzielni byli:
- Eugeniusz Czerepaniak
- Tatiana Terlecka
- Stanisław Kubit
- Marian Chodak
- Zofia Szuler
- Feliks Bieda
- Kazimierz Stafij
- Jerzy Hejmo
- Zofia Szczudlik
W dniu 24 października 1959 roku został dokonany wpis do rejestru Spółdzielni nr RS. VI. 119. Pierwszymi członkami Zarządu Spółdzielni były następujące osoby:
- Przewodniczący Zarządu - Pan Eugeniusz Czerepaniak,
- Z-ca Przewodniczącego ds. Członkowskich - Pan Kazimierz Stafij
- Sekretarz, Księgowa - Pani Zofia Szuler.
Przewodniczącą Rady Nadzorczej została wybrana Pani Zofia Szczudlik. W celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych członków założycieli, Komitet Założycielski korzystając z przepisów Ustawy z dnia 28 maja 1957 roku zwrócił się do Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku o sprzedaż 10 mieszkań (1 klatka) w budowanym budynku wielorodzinnym przy ul. Mickiewicza 20. Komitet Założycielski za główny cel działania Spółdzielni przyjął budowę nowych budynków mieszkalnych dla napływających nowych członków potrzebujących mieszkania, a wykup 10 mieszkań traktuje się jako zapoczątkowanie działalności Spółdzielni Mieszkaniowej w Sanoku. Następnie Zarząd Spółdzielni rozpoczął starania o uruchomienie procesu inwestycyjnego na planowane do realizacji 3 budynki mieszkanie. Pierwszymi zadaniami inwestycyjnymi nowopowstałej Spółdzielni były:
- budynek mieszkamy przy ul. Berka Joselewicza nr 12 o 24 mieszkaniach oddany w 1962 roku
- budynek mieszkalny przy ul. Berka Joselewicza nr 10 o 27 mieszkaniach oddany w 1964 roku
- budynek mieszkalny przy ul. Cerkiewnej 17 o 35 mieszkaniach oddany w 1965 roku.

Koszt wymienionych inwestycji wyniósł 12 milionów zł, a wykonawcą było Sanockie Przedsiębiorstwo Budowlane. Ta krótka informacja o początkach powstania Spółdzielni Mieszkaniowej w Sanoku pozwoli na przybliżenie ludzi, których perspektywiczne myślenie, energia i zdolności organizacyjne pozwoliły w tych niezwykle trudnych warunkach na zainicjowanie tak potrzebnej i niezbędnej jednostki gospodarczej.
Pracami Rady Nadzorczej Spółdzielni w okresie minionych lat kierowali następujący jej przewodniczący:
- Pani Zofia Szczudlik - w latach 1959 -1960
- Pan Józef Niemiec - w latach 1960 -1964
- Pan Stanisław Tercha - w latach 1964 -1966
- Pan Mieczysław Kozimor - w latach 1966 -1967
- Pan Wojciech Sołtys - w latach 1967 -1969
- Pan Stanisław Turczynowski - w latach 1969 -1976
- Pan Stanisław Obara - w latach 1976 -1990
- Pan Andrzej Maciaś - w latach 1990 -1994
- Pan Mieczysław Kozimor - w latach 1994 -1998
- Pan Andrzej Ostrowski - w latach 1998 - 2006
- Pan Tadeusz Kruczkiewicz - w latch 2006 - 2013
- Pani Joanna Rzepka - Stępień - w latach 2013 - 2016
- Pan Bogdan Florek - od 2016 r.
Pracami Zarządu Spółdzielni w minionym okresie kierowali:
- Pan Eugeniusz Czerepaniak - od założenia do 1965 roku
- Pan Bronisław Struś - w latach 1965 -1972
- Pan Mieczysław Kozimor - w latach 1972 - 1991 (w latach 1969 - 1972 pełnił funkcję Zastępcy Prezesa Zarządu)
- Pan Stanisław Milczanowski - w latch 1991 - 2016
- Pan Wojciech Fejkiel - od 2016 roku
Przedstawiając nazwiska osób, które współtworzyły tę Spółdzielnię nie sposób nie wspomnieć o wieloletnich członkach Zarządu, a to:
- Pan Jan Bałdys - Z-ca Prezesa ds. inwestycji w latach 1976-1980,
- Pan Edward Olejko - Z-ca Prezesa w latach 1979-1994,
- Pan Jerzy Moryl - Z-ca Prezesa w latach 1977 - 1990 oraz od 1994 do 2006,
- Pan Andrzej Ostrowski - Z-ca Prezesa d/s Technicznych od 2006 r,
- Pani Zofia Motylewicz - Członek Zarządu - Główny Księgowy od 1992 r.

Istniejąca od 1959 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa w Sanoku, przez pewien okres funkcjonowała pod nazwą Bieszczadzka Spółdzielnia Mieszkaniowa Lokatorsko - Własnościowa (1972 - 1974) a w latach 1975 -1980 jako Wojewódzka Spółdzielnia Mieszkaniowa w Krośnie z siedzibą w Sanoku by następnie w roku 1994 przyjąć nazwę Sanocka Spółdzielnia Mieszkaniowa. W pierwszych latach działalność inwestycyjna ograniczała się tylko do terenu miasta Sanoka jednak po zmianie nazwy na Bieszczadzką SM działalność inwestycyjna obejmowała też Lesko, Ustrzyki Dolne, Brzozów i Rymanów. W latach siedemdziesiątych w wymienionych miastach (z wyjątkiem Rymanowa) powstały samodzielne spółdzielnie. Po tych zmianach Spółdzielnia znowu skoncentrowała swoją działalność gospodarczą, inwestycyjną i kulturalno - wychowawczą do terenu Sanoka. Po zmianach w podziale administracyjnym kraju, na bazie SM w Sanoku powstała Wojewódzka Spółdzielnia Mieszkaniowa w Krośnie z/s w Sanoku, która przez okres ok. 5 lat prowadziła działalność inwestorską i pełniła funkcję koordynacyjną na terenie byłego województwa krośnieńskiego. Do lat osiemdziesiątych Spółdzielnia Mieszkaniowa działała jako jedyna Spółdzielnia na terenie miasta. Po 1983 roku powstały na terenie miasta inne Spółdzielnie: Spółdzielnia Mieszkaniowa "Nasz Dom", SM "Autosan", SM "Śródmieście", SM "Sadowa" SM "Naftowiec".
Sanocka Spółdzielnia Mieszkaniowa od początku swojego istnienia była spółdzielnią realizującą inwestycje w zakresie budownictwa mieszkaniowego. Dzięki tej działalności wybudowane zostały osiedla mieszkaniowe dla których przyjęto nazwy:

- Osiedle Traugutta I, II,
- Osiedle Traugutta III (obecnie Wójtostwo),
- Osiedle Waryńskiego (obecnie Błonie),
- Osiedle Słowackiego i Centrum.
Z powodu braku wykonawców, SSM w latach osiemdziesiątych podjęła budowę a następnie rozwój własnego systemu wykonawczego, opartego na bazie Zakładu Budowlano - Remontowego zrealizowanego systemem gospodarczym w dzielnicy Sanok - Dąbrówka. W wyniku tego własnymi siłami wybudowała dla mieszkańców Sanoka:
- Przychodnię Zdrowia przy ul. Jana Pawła II,
- Żłobek dzienny dla 120 dzieci na os. Błonie,
- 2 pawilony handlowe przy ul.Błonie 1 i ul. Sadowej 39,
- 5 budynków mieszkalnych,
- 20 domów jednorodzinnych przy ul. Kwiatowej,
- Przedszkole na os. Słowackiego,
- Przychodnię Zdrowia wraz z Apteką na os. Błonie.
Ponadto SSM była inwestorem zastępczym przy realizacji wielu innych obiektów takich jak:
- Szkoła Podstawowa nr 8 na os. Traugutta III,
- Szkoła Podstawowa nr 9 na os. Błonie,
- Pawilon handlowy przy ul. Kochanowskiego 25,
W okresie największego boomu inwestycyjnego, Spółdzielnią kierował Prezes Mieczysław Kozimor.
Koniec lat 80-tych i lata 90-te, to przemiany ustrojowe, które spowodowały również ogromne zmiany gospodarcze. Zmianom tym towarzyszyły również zmiany Spółdzielni. Kończyły się zarówno możliwości finansowania nowych inwestycji jak też wyczerpały się własne tereny pod inwestycje. Spółdzielnia z roli głównej jaką pełniła - inwestycyjnej, budującej musiała się przeobrazić głównie w rolę zarządcy i gospodarza majątku. Zmiany te wymusiły również wielką restrukturyzację zatrudnienia w Spółdzielni a także zmiany organizacyjne.
W 1992 roku Spółdzielnia opracowała długofalowy plan usuwania wad technologicznych i modernizacji instalacji c.o. i c.c.w. oraz wodociągowej, biorąc sobie za główny cel uzyskanie jak największych oszczędności w zużyciu energii cieplnej. Zakres wykonanych prac uzgodnionych i wykonanych wspólnie z SPGK obejmował remonty i modernizacje źródeł ciepła tj. kotłowni lokalnych, sieci przesyłowych (ciepłociągów) węzłów cieplnych wraz z montażem aparatury kontrolno - pomiarowej i sterującej pracą urządzeń grzewczych. Jednocześnie rozpoczęto docieplanie ścian budynków. Spółdzielcze zasoby mieszkaniowe posiadały poważne wady technologiczne (np. przemarzanie ścian budynków, przeciekanie wody deszczowej przez złącza, wadliwa stolarka okienna i drzwiowa) a znaczna część budynków wyposażona była w niskosprawną instalację grzewczą, co powodowało nadmierne zużycie energii cieplnej i duże straty ciepła. W tej sytuacji Zarząd SSM podjął próbę przeciwdziałania nadmiernemu zużyciu ciepła, poprzez kompleksową termorenowację spółdzielczych zasobów. Zakres prac termorenowacyjnych obejmował:
- ocieplenie ścian zewnętrznych,
- ocieplenie stropodachów,
- ocieplenie stropów piwnic,
- wymianę stolarki okiennej i drzwiowej,
- modernizację instalacji wewnętrznej co i ccw.
Realizacją tego programu, w ramach którego docieplono 127 budynków wielomieszkaniowych i część budynków usługowych, jak i wcześniejszego planu usuwania wad technologicznych kierował Prezes Zarządu Stanisław Milczanowski. Pod jego też egidą, wobec szybko zmieniających się uwarunkowań społeczno-gospodarczych tworzone były parkingi i miejsca postojowe, remontowano chodniki, budowano nowe i modernizowano istniejące place zabaw oraz tworzono place fitness. Te działania kontynuowane były również w kolejnych latach. W 2016 roku, pod kierunkiem Prezesa Wojciech Fejkiela, Spółdzielnia podjęła starania o pozyskanie środków z funduszy Unii Europejskiej na termomodernizację. Zlecony audyt energetyczny pozwolił na wyselekcjonowanie 16 budynków, wśród których znalazły się te, w których wykonana wcześniej termomodernizacja nie przystawała do aktualnych norm oraz te, które dotąd nie były docieplone ponieważ budowane jako jedne z ostatnich, w innej technologi, spełniały na owe czasy normy termoizolacyjności.
Przygotowany przez Spółdzielnię program został bardzo dobrze oceniony i zatwierdzony do realizacji. W następstwie tego, wyłoniona w przetargu firma MR Construction Z Gliwic, została generalnym realizatorem projektu. 31 maja 2017 r. podpisano w Rzeszowie stosowną umowę o dofinansowanie projektu i bezzwłocznie przystąpiono do realizacji zadania.
Projekt obejmował nie tylko docieplenie ścian zewnętrznych, stropów piwnic i stropodachów ale również:
- modernizację instalacji c.o i c.c.w. w piwnicach,
- modernizację instalacji c.o. w klatkach schodowych, łącznie z wymianą grzejników,
- remont i ocieplenie płyt balkonowych z równoczesną wymianą balustrad, stosując również praktyczniejszy sposób ich montażu,
- modernizację oświetlenia na klatkach schodowych i w piwnicach,
- wymianę pionowej instalacji odgromowej,
- montaż paneli fotowoltaicznych na dachach budynków, do zasilania części wspólnych budynków.
Wszystkie prace w ramach projektu zostały wykonane do końca września 2018 r., a całkowity jego koszt to niespełna 12,5 mln zł. Instytucja zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata 2014 - 2020 po pomyślnej weryfikacji projektu wypłaciła Spółdzielni całość dofinansowania w kwocie prawie 6,3 mln zł.
W latach 2019 - 2022 wykonywano w Spółdzielni szereg zadań poprawiających głównie bezpieczeństwo, komfort i estetykę zamieszkania. Niektóre z nich są i będą kontynuowane a na szczególną uwagę zasłużyły:
- kompleksowe zabezpieczenie wejść do klatek schodowych cyfrowymi domofonami, dzięki którym można otworzyć bramy wejściowe oprócz tradycyjnego klucza, bądź to kodem cyfrowym, bądź kluczem elektronicznym. W tych klatkach, w których do tej pory nie było domofonów w ogóle oraz w tych, które miały często już niesprawną instalację analogową, wykonano nową, natomiast w tych, które miały cyfrowe, zmodernizowano je, i przeprogramowano.
- wymiana zaworów i głowic termostatycznych. Wymieniono stare, wyeksploatowane zawory i głowice na zawory grzejnikowe dynamiczne z automatycznym regulatorem ciśnień, oraz na gazowe głowice termostatyczne z krótkim czasem reakcji,
- wykonanie w wybranych budynkach, posiadających dotychczas przepływowe gazowe podgrzewacze, instalacji centralnej ciepłej wody użytkowej, eliminując w ten sposób niebezpieczeństwo zatruć tlenkiem węgla czy wybuchem,
- sukcesywna, kompleksowa wymiana stolarki okiennej w piwnicach,
- sukcesywna pionowa izolacja fundamentów i ścian piwnic w wyselekcjonowanych budynkach,
- sukcesywny remont wiat śmietnikowych, przystosowujący je do montażu elektronicznego dostępu oraz monitoringu ograniczającego proceder podrzucania odpadów,
- sukcesywna wymiana ław kominiarskich z drewnianych, nietrwałych i wymagających kosztownych konserwacji, na metalowe.
Wykonane zostały również kolejne parkingi i miejsca postojowe, wykonano nowe i zmodernizowano place zabaw i fitness. Położono też nacisk na uporządkowanie terenów zielonych, wymieniając stare, często spontanicznie wykonane przez mieszkańców, nasadzenia, zastępując je nowymi, łatwiejszymi i tańszymi w utrzymaniu gatunkami.

Spółdzielnia od wielu już lat przywiązuje dużą wagę do działalności w zakresie szeroko pojętej kultury, sztuki i rekreacji. Oba nasze osiedlowe domy kultury - "Puchatek" i "Gagatek" skupiają ponad 700 stałych uczestników klubów i kół zainteresowań, natomiast w organizowanych wystawach i imprezach uczestniczy rocznie ponad 5 tysięcy osób. Do tego należy doliczyć jeszcze ponad 2 tysiące osób zwiedzających wystawy.
Trzeba podkreślić, że ta działalność Spółdzielni na stałe wpisała się w mapę Sanoka i z powodzeniem uzupełniła ofertę działających w mieście ośrodków kultury i rekreacji. Stale też Spółdzielnia dostosowuje jej profil do potrzeb mieszkańców, kierując ją zarówno do dzieci i młodzieży jak i do coraz większego grona aktywnych seniorów.
W końcu 2022 r. Spółdzielnia zrzeszała 5861 członków, administrowała 4689 mieszkaniami zlokalizowanymi w 143 budynkach mieszkalnych, pod 174 numerami administracyjnymi o łącznej powierzchni użytkowej 237 239 m2. Spółdzielnia ponadto posiadała w zarządzie 234 lokale użytkowe o pow. użytkowej 19114 m2 oraz tereny o powierzchni 37,5 ha.